Masamang serbisyo ng PrimeWater, nakaapekto sa turismo sa San Juan, La Union

This is AI generated summarization, which may have errors. For context, always refer to the full article.

Nagpre-terminate ang Metro San Fernando Water District ng kontrata noong Mayo, ngunit nagtagumpay ang PrimeWater na mapatigil ito sa isang lokal na korte

MANILA, Philippines – Ang kilalang masamang serbisyo ng PrimeWater, na pag-aari ng Pamilya Villar, ay labis na nakaapekto sa turismo sa San Juan, La Union, na nagdulot ng pagkalugi sa kita ng mga negosyo at pinsala sa kanilang reputasyon.

“Every time po na walang tubig, mabilis po kumalat online. Ang nasisira po is hindi naman PrimeWater.. reputasyon po namin ang nasisira. Reputasyon po ‘nung kinakainan nyo, ‘nung ini-stayan n’yo ang nasisira,” sabi ni Tina Antonio-Schmitz, ang dating pangulo ng San Juan Resort Restaurant Hotel Association, sa isang press conference noong Lunes, Hulyo 14.

San Juan ay isang pangunahing destinasyon ng surfing na kilala rin sa pagkain at nightlife, na umaakit ng maraming turista mula sa buong bansa. Isa ito sa apat na bayan at isang lungsod na pinaglilingkuran ng Metro San Fernando Water District (MSFWD). Noong 2016 pumasok ang MSFWD sa isang joint venture agreement sa PrimeWater, isang ganap na pag-aari ng Prime Asset na pag-aari ng isa sa mga anak ni Villar, si Manuel Paolo Villar.

Sinabi ni Schmitz, na may-ari ng isang bed-and-breakfast, na nagsimula silang maramdaman ang epekto noong 2018, at nagpapatuloy ito hanggang sa kasalukuyan.

Dahil sa kakulangan ng tubig, sinabi ni Schmitz na gumagastos siya ng halos P40,000 bawat buwan sa mga bayarin sa PrimeWater at iba pang alternatibong paraan upang makakuha ng tubig. Kabilang dito ang paggastos ng humigit-kumulang P3,000 bawat linggo upang mag-reload ng kanilang mga pribadong tangke ng tubig. Ang halagang ito ay hindi kasama ang paunang gastos sa pagtatayo ng mga alternatibong sistema. Dahil sa mataas na gastos sa tubig, napilitan silang itaas ang presyo ng mga serbisyo para sa kanilang mga customer.

“‘Yung prices sa restaurants para ka na ring kumain sa Makati kapag nandito ka sa La Union, so affected talaga kami,” sabi ni Schmitz.

Ang mga negosyo ay nawawalan din ng hanggang 5-10% ng kanilang kita dahil sa mga refund sa mga customer na hindi nasisiyahan sa serbisyong naapektuhan ng kakulangan ng tubig, ayon kay Schmitz.

“Ano na ang isu-suweldo namin sa tao, hindi naman puwedeng hindi sila suwelduhan dahil lang nag-refund kami. Hassle din ito sa empleyado, imagine papasok sila minsan hindi pa nakaligo,” sabi ni Schmitz.

Bagong dagok sa mga apektadong pamayanan

Ang MSFWD ay nagbibigay ng serbisyo sa lungsod ng San Fernando, San Juan, San Gabriel, Bacnotan at Bauang sa La Union. Pumasok sila sa isang joint venture kasama ang PrimeWater noong Hulyo 16, 2016, isa sa mga unang kasunduan ng PrimeWater na naging epektibo sa ilalim ng dating pangulo na si Rodrigo Duterte. Tinalaga ni Duterte si Mark Villar, kapatid ni Manuel Paolo, bilang kalihim ng pampublikong mga gawa. Karamihan sa 77 kasalukuyang kontrata ng PrimeWater ay nakuha noong panahon ni Duterte, kung saan si Mark Villar bilang kalihim ng pampublikong mga gawa ang naging pangunahing tagapamahala ng Local Water Utilities Administration (LWUA). Sinabi na ng LWUA na titingnan nito ang “possible conflict” [of interest]

Ang mga kakulangan ng PrimeWater sa Metro San Fernando, La Union, ay halos kapareho sa ibang mga lugar. Noong 2023, napansin ng mga lokal na auditor sa La Union na walang makabuluhang pag-unlad ang PrimeWater sa mga koneksyon ng tubig. Sa loob ng 7 at kalahating taon ng kanilang kontrata, nakapagdagdag lamang ang PrimeWater ng 519 service connections sa lugar kumpara sa 517 connections na naitayo ng water district sa loob lamang ng 2 at kalahating taon bago ang PrimeWater. Wala ring pamamahala ng septage hanggang sa taong iyon, sa kabila ng pagiging isang tahasang obligasyon sa kontrata.

Noong Mayo ng taong ito, ipina-pre-terminate ng MSFWD ang 25-taong kontrata inot, kasunod ng iba pang water district sa buong bansa na nag-pre-terminate ng kanilang sariling kasunduan sa PrimeWater.

Nagsimula nang kunin ng MSFWD ang kanilang mga pasilidad ngunit pinaboran ng isang lokal na korte sa La Union ang PrimeWater at naglabas ng cease and desist order, na nagdulot ng bagong dagok sa mga komunidad na labis nang nababahala.

Ang progresibong grupo na Bayan Muna ay sumulat kay Pangulong Ferdinand Marcos Jr na hinihimok siya, bukod sa iba pa, na maglabas ng isang executive order na magbabasura sa lahat ng joint venture agreements (JVAs) ng PrimeWater. Ngunit ayon sa huling pahayag nito, sinabi ng LWUA na mas nakatuon ito sa pagbibigay ng tubig muna sa mga lugar na nangangailangan, “saka na magsisihan.”

“Kung totoo nga si Marcos doon sa kanyang sinabi na gusto niyang solusyonan yung issue, ‘yung krisis ng tubig dito sa Pilipinas (If Marcos is really sincere in what he said that he wants to solve the issue, the water crisis in the Philippines.)… we challenge him to make issue this executive order and of course, to release the findings of LWUA’s probe as soon as possible,” sabi ni Kabataan Representative Renee Co.

– Rappler.com